Polskie stroje ludowe

Strój ludowy, albo inaczej regionalny to element kultury wielu narodów, a związany on jest z takimi czynnikami jak położenie regionu, klimat, tradycje historyczne czy obyczaje. W Polsce szczególnie intensywnie był on popularyzowany w XIX wieku, a zanik tradycji związanych z noszeniem tego typu ubiorów spowodowany był napływem mody miejskiej w dwudziestoleciu międzywojennym.

Materiały

Stroje wykonywane były z różnych materiałów, głównie jednak lnu i wełny, a o zamożności właściciela stanowiły liczne ozdoby. Najmniej dekoracyjne były oczywiście stroje codzienne. Wykonywano je z najtańszych tkanin, niskiej jakości, bez ozdób i często też bez zachowania podstawowych zasad kroju. Nie były one ozdabiane poza nielicznymi wyjątkami, a służyły do wykonywania codziennych czynności gospodarskich. Oprócz strojów codziennych każdy posiadał w swojej skrzyni lub szafie przynajmniej jeden strój odświętny. Strój taki był niemalże dziełem sztuki, a jego wartość zarówno finansowa jak i estetyczna wzrastała wraz z zamożnością właściciela.

Zdobienia

Bardziej ozdobne były z reguły stroje kobiece, ale i męskim nie brakowało ręcznych haftów i bogatych lamówek. Ubiory nie tylko różniły się pod względem zamożności, ale również wskazywały na pewne różnice społeczne. Przykładem mogą być nakrycia głowy, świadczące o stanie małżeńskim albo elementy wskazujące na funkcję społeczną w grupie. Strój był też swoistym symbolem przynależności do określonej grupy. Regionalne społeczeństwa miały to do siebie, że były bardzo zamknięte i dzieliły ludzi na swoich i obcych. Osobie z zewnątrz, wchodzącej do społeczności poprzez małżeństwo bardzo trudno było zaaklimatyzować się w danym środowisku.

Wykonanie

Tworzenie odświętnego stroju ludowego wiązało się często z całym rytuałem. Dziewczyna przygotowująca się do małżeństwa poświęcała całe tygodnie na wykonanie własnoręczne takiego kompletu. Należy wziąć pod uwagę, że nie było wtedy jeszcze maszyn do szycia, a wszystkie elementy zszywane były ręcznie. Poza tym każdy haft, czy naszywanie setek koralików, tasiemek, lamówek pochłaniało mnóstwo czasu, stąd też sposób traktowana takiego odświętnego stroju, jako czegoś wyjątkowego. Zakładano go jedynie na wielkie uroczystości, takie jak wesela czy święta regionalne, albo do kościoła. Noszono go z dumą jako oznakę własnych zdolności, pracy i niekiedy tez bogactwa.

Akcenty historyczne

Przyglądając się wzornictwu można też zauważyć pewne nawiązanie do historycznych przemian Polski. Przykładowo w wielu regionach męskie stroje do złudzenia przypominają ubiory z czasów kościuszkowskich. Wiele elementów wzorowanych jest na strojach szlacheckich czy wojskowych mundurach. Warto też zaznaczyć, że ogólny schemat wzoru nie oznaczał, że wszystkie stroje w regionie były identyczne. Różniły się one kolorystyką i sposobem zdobienia, chociaż w konkretnym regionie wykorzystywano podobne metody zdobnicze. Haft kurpiowski wykonywano jedynie na Kurpiach. Najistotniejsze jest jednak to, że stroje w poszczególnych regionach nie powstały z przypadku, ale wszystkie elementy zostały zaprojektowane zgodnie z ich funkcją i warunkami, w jakich były używane. Zachowywano również wyjątkową dbałość o szczegóły, zwłaszcza te świadczące o pozycji społecznej.

Współczesność

Obecnie stroje ludowe w Polsce w naturalnym środowisku należą już do rzadkości. Można wprawdzie jeszcze spotkać w czasie ważnych uroczystości starsze osoby w tradycyjnych ludowych ubiorach, ale to już nie są te stroje, co w okresie ich największej popularności. Ubiór regionalny stał się właściwie eksponatem muzealnym, ale jego popularyzacja odbywa się jedynie dzięki organizowanym wystawom ludowego rękodzieła, koncertom muzyki ludowej czy występom regionalnych zespołów na okazjonalnych świętach. Trwają one jeszcze nadal w tradycji polskiej dzięki Ministerstwu Kultury i Sztuki oraz Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego oraz kultywującym regionalne tradycje zespołom ludowym.

			Lovetotravel Kontakt

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies