Parki narodowe w Polsce

Park narodowy to miejsce, w którym znajdują się wyjątkowe przyrodnicze walory, najczęściej nieskażone przez człowieka i kwalifikujące się do poddania szczególnej ochronie. Parki narodowe mają za zadanie ocalenie rzadkich gatunków flory i fauny, a zgodnie z „Ustawą o ochronie przyrody” cechują się szczególnymi walorami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi. Musi też spełniać wymogi terytorialne. Jego powierzchnia nie może być mniejsza niż 1000ha, a cały obszar musi podlegać ochronie. Parki narodowe można zwiedzać przeważnie tylko z przewodnikiem i po ściśle wyznaczonych trasach. Wycieczki te najczęściej są płatne.

W Polsce znajdują się 23 parki narodowe, rozrzucone po całym terenie kraju.

Zasady tworzenia

Park narodowy powstaje z trzech powodów: dla zachowania tego, co jeszcze nie zostało zniszczone w lokalnym krajobrazie, w celu podreperowania istniejącego stanu środowiska oaz w celu jego odtworzenia. Przedmiotem ochrony mogą być nie tylko okazy flory i fauny, ale także elementy przyrody nieożywionej, czyli ciekawe formacje skalne, groty, zbiorniki wodne czy źródła. Powierzchnia parku nie jest jednorodna. Każdy z jego fragmentów może być poddany innej skali ochrony. Z reguły jest to ochrona czynna, krajobrazowa lub ścisła. Ta ostatnia dotyczy rezerwatów, czyli obszarów zamkniętych dla zwiedzających. Poza tym dookoła samego parku znajduje się tzw. otulina, czyli obszar o zaostrzonej kontroli łowieckiej i ograniczonej turystyce.

Zarządzanie

Każdy z parków narodowych posiada własny zarząd. Na jego czele stoi dyrektor, który zarządza terenem przy udziale i wsparciu Rady Parku. Po wojnie parki narodowe w Polsce podlegały Krajowemu Zarządowi Parków Narodowych. W 2004 roku na skutek nowych uregulowań obowiązki nadzoru nad parkami przejęło Ministerstwo Środowiska, Departament Leśnictwa, Ochrony Przyrody i Krajobrazu. Z kolei w 2007 roku powstał Samodzielny Wydział ds. Obszarów Natura 2000 i Parków Narodowych. Ostatnim zarządcą, sprawującym swoja funkcje od 2008 roku jest Departament Ochrony Przyrody Ministerstwa Środowiska. Parki narodowe finansowane są z budżetu centralnego, a prowadzi się w nich liczne badania, oraz realizuje programy edukacyjne. Parki posiadają swoją własną bazę turystyczną.

Różnorodność krajobrazu

Parki narodowe to jedne z najciekawszych miejsc, które potrafią nas zachwycić bogatą szatą roślinną, odmienną od występującej w innych miejscach młodszej roślinności, albo zadziwiającym bogactwem form skalnych. Na terenie naszego kraju znajdują się obecnie dwadzieścia trzy parki narodowe, położone we wszystkich częściach Polski - zarówno przy morskich plażach, jak i w wysokich górach, a także na terenach prastarych nizinnych puszcz i wielkich mokradeł, na których wbrew pozorom mieszka wyjątkowa ilość chronionych gatunków. Najbardziej znane polskie parki narodowe to oczywiście słynny ze względu na kolonię żubrów Białowieski Park Narodowy oraz Tatrzański Park Narodowy, w obrębie którego znajdują się piękne górskie stawy i najwyższe polskie szczyty.

Zasady zachowania w parku narodowym

W parku narodowym obowiązują określone zasady zachowania. Gospodarzami są tam zwierzęta i to do nich musi się dostosować turysta. Poruszać można się tylko po wyznaczonych szlakach turystycznych. Nie wolno niszczyć i zbierać roślin w tym owoców runa leśnego, chwytać i płoszyć zwierząt, zbierać i wydobywać skał czy minerałów. Na rowerze wolno się poruszać się tylko po wyznaczonych do tego celu drogach. Uprawianie sportów zimowych w górach może odbywać się tylko po wyznaczonych do tego celu terenach. W polskich parkach obowiązuje zakaz wprowadzania psów. W parku trzeba zachować ciszę, nie wolno krzyczeć ani słuchać głośno radia. Obowiązuje całkowity zakaz biwakowania, palenia ognisk poza wyznaczonymi obszarami.

Polskie parki narodowe