Boże Narodzenie w Polsce

Boże Narodzenie to najważniejsze polskie święto kościelne. Jednoczy przy stołach i na modlitwie całe rodziny, również te, które spotykają się niezwykle rzadko. Wielkość tych świąt jest tak znacząca, że nawet wielkie odległości nie stanowią przeszkody. Na Boże Narodzenie rodzina, znajomi i przyjaciele wysyłają sobie kartki z życzeniami, paczki żywnościowe i prezenty. Docierają one nawet w odległe zakątki świata przesyłają odrobione polskości, ciepła rodzinnego i bliskości. Boże Narodzenie, to najbardziej rodzinne ze świąt.

Religia

Boże Narodzenie obchodzone jest w kościele katolickim od IV wieku. Jest to święto liturgiczne, związane z konkretna datą 25 grudnia, będącą symbolicznym dniem upamiętniającym narodziny w Betlejem. Przed świętem wyznawcy są zobowiązani do czterotygodniowego postu nazywanego Adwentem. Adwent kończy Wigilia, podczas której spożywa się postną kolację i śpiewa kolędy, oraz Pasterka, czyli uroczysta msza w kościele o północy z 24 na 25 grudnia. Z czasem zmieniał się charakter tego święta, które dawniej obchodzone było bardzo radośnie i wesoło, a obecnie – polskim zwyczajem – panuje moda na popadanie w zadumę i śpiewanie nostalgicznych pieśni. Boże Narodzenie związane jest z tradycjami i symbolami, których w Polsce jest szczególnie dużo. W głównej mierze jest to święto rodzinne, ale do pięknej tradycji należy obecność na stole pustego nakrycia, czekającego na niespodziewanego gościa.

Zwyczaje

Jednym z elementów, bez których nie może się obejść polskie Boże Narodzenie jest Aniołek. Postać ta nie tylko zdobi czubek choinki, ale także jest wiodącym motywem dekoracji. W niektórych regionach anioł roznosi też prezenty zamiast tradycyjnego Świętego Mikołaja. Drugi element świąteczny, także regionalny, to szopka betlejemska. Wprawdzie szopki buduje się i wystawia w domach w całej Polsce, ale szczególnie pod tym względem zaznacza się region krakowski, w którym budowanie szopek z drewna stało się sztuką. W innych regionach szopki tworzone są często w kościołach i odwiedzane przez rzesze wiernych. Ze świętami wiąże się też jemioła. Stanowi ona symbol szczęścia, spokoju i bogactwa. Pocałunek pod jemiołą jest wolny od zdrady i złych intencji. Kolędnicy znani są głównie we wsiach. Od domu do domu chodzą przebrane postaci z biblijnych legend śpiewając kolędy. Nie może wśród nich zabraknąć Heroda, diabłów, aniołów i turonia. W Wigilię zgodnie z obyczajem zwierzęta mówią ludzkim głosem stąd też w dawnych czasach podawano im opłatek. Obowiązkowym elementem świąt są kolędy. Kolędy są najmilszymi i najbardziej lubianymi pieśniami religijnymi, choć śpiewają je równie chętnie ludzie niewierzący. Cicha Noc - najpiękniejsza kolęda świata, śpiewana w około 300 językach. Ważnym elementem polskiej tradycji jest też Święty Mikołaj, którego pierwowzorem była postać biskupa.

Stół wigilijny

Ze stołem wigilijnym jest też związanych kilka obyczajów. Przede wszystkim ważne jest, aby siedziała przy nim parzysta liczba osób. Dawniej unikano liczby 13 gości ze względu na zdradę trzynastego apostoła. Podobnie na stole powinno się znaleźć 12 potraw symbolizujących dwunastu apostołów. Trzynasta potrawą, symbolizującą Jezusa jest opłatek. W biednych domach podawano mniej: 7-9 potraw. Dziś Wigilie są o wiele bardziej sute, a potraw jest znacznie więcej. Są tez one różne zależnie od regionu. Pod wigilijnym obrusem koniecznie musi się znaleźć siano. Dawniej chłop wstawiał do izby specjalnie zachowany na te okazję snop zboża, który miał zwiastować urodzaj. Dziś w mieście trudno o snopy, wiec pod obrus wkłada się symboliczna kępkę siana. Musi się tez znaleźć puste nakrycie, które symbolizuje z jednej strony otwarte w tym dniu drzwi dla każdego bezdomnego wędrowca, a z drugiej jest swoistym połączeniem z bliskimi przebywającymi w odległych stronach. Najczęściej podawane potrawy, to zupa grzybowa lub barszcz z buraków zależnie od regionu, ryby różnego rodzaju, kapusta z grochem, pierogi z grzybami, gołąbki z kaszą, ciasta i oczywiście mak, orzechy i miód, jako symbole szczęścia. Obecnie jeszcze podaje się sporo różnych postnych zakąsek.

Opłatek

Opłatek funkcjonuje w tradycji Bożego Narodzenia od XII wieku, kiedy to stał się pieczywem liturgicznym, określanym też jako hostia. Symbolizuje on ciało Chrystusa, które w połączeniu z winem jest podstawą obrzędów katolickich. Opłatki wykonuje się z mąki i wody, a cieniutkie ciasto wypiekane jest w gofrownicach. Jego kształty mogą być różne i z reguły posiada on ornament w postaci sceny liturgicznej. W polskiej tradycji opłatek stał się symbolem pojednania i chrześcijańskiej jedności, a łamanie się opłatkiem symbolizuje kruszenie zła. Opłatek zastąpił pradawny zwyczaj dzielenia się chlebem. Tradycja łamania się opłatkiem jest już tak mocna, że stała się też własnością ludzi niewierzących.

Choinka

Choinka do polskich obyczajów wkroczyła bardzo późno, choć w tradycjach świątecznych funkcjonuje już od VII wieku. Związane jest to z legendą o dębie, który wycięty zniszczył wszystkie drzewa, zostawiając przy życiu małą sosenkę. Stała się ona symbolem Małego Jezusa. Choinka przywędrowała do Polski dopiero w XIX wieku z Nadrenii, choć już wcześniej zdobiono zielonymi gałęziami chaty. Wiecznie zielone, żywe drzewko stało się symbolem rajskiego drzewa życia, stąd najwcześniej znanymi jego ozdobami były jabłka. Inne ozdoby świątecznego drzewka mają równie symboliczne znaczenie. Zawieszano ozdoby wypiekane z ciasta, kolorowe pierniczki, cukierki w jaskrawych papierkach. Później pojawiły się ozdoby ze szkła, kolorowe bombki, anielskie włosy z celofanu, świeczki zastąpiono zimnymi ogniami i elektrycznym oświetleniem, a żywą i pachnącą choinkę zamieniono na wiecznie trwały wyrób z drutu i zielonego plastiku.

 

			Lovetotravel Kontakt

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies